Chyba każdy język ma jakieś dźwięki, które obcokrajowcom trudno wymówić. Polski ma „ść”, angielski – dwa warianty „th”, niemiecki – „Einstürzende Neubauten”. Mowa południowoafrykańskiego ludu Xhosa zdaje się jednak przodować w kategorii ciekawych zgłosek, ponieważ jej system fonetyczny zawiera mlaski i kliknięcia. Już dźwięk „Xh” na początku nazwy „Xhosa” przedstawia spore wyzwanie.
Sztandarowym przykładem języka Xhosa w muzyce jest utwór Qongqothwane, szerzej znany jako The Click Song, ew. Click Song No. 1. To tradycyjna piosenka weselna, a jej bohaterem jest, jak to bywa w piosenkach weselnych, chrząszcz. Konkretnie chodzi o chrząszcza gatunku wydającego odgłosy pukania i znanego przez to pod onomatopeiczną nazwą „qonggothwane”. W tekście celowo jest wiele mlasków i kliknięć – ma to być taki „chrząszcz brzmi w trzcinie w Kapsztadzinie”.
Na początku lat sześćdziesiątych Click Song No. 1 wylansowała legenda muzyki świata Miriam Makeba, sama pochodzenia Xhosa. Jej największy przebój, Pata Pata (1967), ma tekst w tym samym języku, ale nie zawiera aż tylu kliknięć i mlasków, więc nikt tego nie zauważył.
Zainteresowanym głoskami Xhosa polecam też piosenkę Oxgam (Click Song No. 2) tej samej artystki. Nie dotarłem do tłumaczenia tekstu, więc nie wiem, jaki łamaniec językowy stanowi jego temat. Świerszcz wieszczy? Szemrzą szynszyle?
Obrazek: Okładka czasopisma „Nowa Wieś” z 1969 r. Znalazłem kiedyś na blogu African Jive i kiedyś już zamieszczałem. Właściwe pochodzenie skanu nieznane.
placówka postępu 